Botulisme-(Clostridium-botulinum)

Botulisme (Clostridium botulinum)

Botulism (Clostridium botulinum)

Botulisme is een zeldzame, maar mogelijk ernstige neuro-intoxicatie die wordt veroorzaakt door een bacteriële neurotoxine van Clostridium botulinum. Die bacterie komt voor in de omgeving (grond, water en sedimentlagen die water bevatten) en produceert gevaarlijke toxines (botulines) in anaerobe omstandigheden. Er bestaan zeven soorten botulinetoxines (A,B,C,D,E,F,G). Botulisme bij de mens wordt vooral veroorzaakt door de types A, B en E en uitzonderlijk door de types C en F. Die toxines zijn bijzonder dodelijke stoffen. Ze blokkeren de zenuwfuncties en kunnen een verlamming van de ademhalingsspieren en de andere spieren veroorzaken. Het is ziekte die fataal kan aflopen als ze niet tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld.
Botulisme wordt vaak veroorzaakt door ingestie van voedsel dat niet goed werd bewrkt of bewaard. Huisbereide conserven en ingezouten voedingswaren, geconserveerde of gefermenteerde voedingsmiddelen vergen speciale voorzorgsmaatregelen..

Surveillance

In België wordt een geval door het nationale referentiecentrum (Sciensano, eerder WIV-ISP) gediagnosticeerd. Botulisme moet worden aangegeven. Volgens de gegevens die het NRS de laatste 25 jaar heeft verzameld, komt botulisme bij de mens zelden voor in België. Er werden slechts 15 gevallen van botulisme door voedsel bevestigd sinds 1988. Daarvan werden twaalf gevallen veroorzaakt door type B, één geval door type A en bij twee gevallen konden het type en de oorzaak niet worden achterhaald). Die laatste twee gevallen werden aangegeven in 2012.

Voor meer informatie, zie de resultaten van de surveillance in 2017 et 2018.

Jaarrapport 2018 Nationaal Referentiecentrum

Nuttige informatie

Algemene informatie:

Informatiefiche WHO

Informatiefiche ECDC

Informatiefiche CDC

Diagnose:

Nationaal referentiecentrum voor Clostridium botulinum

Wetenschappelijk verantwoordelijke Javiera Rebolledo

Le botulisme humain est une neuro-intoxication, rare mais potentiellement grave, due à une neurotoxine bactérienne produite par Clostridium botulinum. Cette bactérie, présente dans l’environnement (sol, eau et sédiments aquatiques), produit des toxines dangereuses (toxines botuliques) dans des conditions de faible concentration d’oxygène (anaérobie). Il existe sept types de toxine botulique (A,B,C,D,E,F,G). Le botulisme humain est essentiellement associé aux toxinotypes A, B et E, et exceptionnellement aux toxinotypes C et F. Ces toxines font partie des substances les plus létales connues car elles bloquent les fonctions nerveuses et peuvent entraîner une paralysie respiratoire et musculaire. Cette maladie est potentiellement fatale, si elle n’est pas diagnostiquée et prise en charge rapidement.
Le botulisme alimentaire est souvent causé par l’ingestion d’aliments transformés ou conservés de manière inappropriée. Les conserves et salaisons préparées à la maison, les denrées alimentaires conservées ou fermentées nécessitent des précautions spéciales.

Surveillance

En Belgique, le diagnostic est confirmé par le Centre national de référence (Sciensano, anciennement WIV-ISP). C’est une maladie à déclaration obligatoire. Selon les données récoltées par le CNR sur ces 25 dernières années, le botulisme humain est rare en Belgique. Seuls 18 cas de botulisme d'origine alimentaire ont été confirmés depuis 1988. Parmi ceux-ci, 1 cas était de type A, 15 de type B et deux cas dont le type et l’origine n’ont pu être identifiés. Les deux derniers cas ont été déclarés en 2015.

Pour en savoir plus, voir les résultats de la surveillance en 2017 et 2018.

Rapport annuel 2018 Centra National de Référence

Informations utiles

Informations générales:

Fiche d'information - WHO

Fiche d'information - ECDC

Fiche d'information - CDC

Diagnostic:

Centre national de référence pour Clostridium botulinum

Scientifique responsable: Javiera Rebolledo

Human botulism is a rare but potentially serious illness caused by a bacterial neurotoxin produced by Clostridium botulinum. This bacterium, which is present in the environment (soil, water and river sediments) produces dangerous toxins (botulinum toxins) under low-oxygen (anaerobic) conditions. There are seven types of botulinum toxin (A, B, C, D, E, F and G). Human botulism is mainly associated with type A, B and E toxins and in exceptional cases with type C or F. These toxins are among the most lethal of all substances because they block nerve function and can cause respiratory and muscular paralysis. This disease is potentially fatal if it is not diagnosed and treated quickly. Foodborne botulism is often caused by ingestion of food that has been processed or stored incorrectly. Home-cured and home-preserved foods and conserved or fermented foods require special precautions.

Surveillance

In Belgium, surveillance is based on notification of cases diagnosed by the National Reference Centre (WIV-ISP). Botulism is a notifiable disease. Based on data gathered by the NRC over the past 25 years, human botulism is rare in Belgium. Only 15 cases originating from food have been confirmed since 1988. Among these, twelve were type B, there was one type A case and two further cases whose type and origin could not be identified. The two latest cases were reported in 2012.

Links

Contact CNR
NRC report
WHO
ECDC
CDC

Epidemiology of infectious diseases