Eerste geval van rabiës
gediagnosticeerd bij een vleermuis in België
Op 29 september 2016 bevestigde het
Nationaal Referentiecentrumvoor Rabiës van het Wetenschappelijk
Instituut Volksgezondheid (WIV) de diagnose van rabiës bij een vleermuis van de
soort Serotine (Eptesicus
serotinus). Deze was door een wandelaar
aangetroffen op het grondgebied van de gemeente Bertrix. Het dier vertoonde neurologische symptomen
(het kon niet meer vliegen) waardoor al
gauw een geval van rabiës werd vermoed. De diagnose is gesteld op basis
van een directe immunofluorescentietest die wees op een hoge virale belasting
in een monster van de hersenen van het dier. Ook de PCR was positief en de
sequentie-analyse van het virus heeft de identificatie van een Europees Bat
Lyssavirus 1b (EBL1b) mogelijk gemaakt.
Rabiës is een welbekende ziekte die door een lyssavirus wordt veroorzaakt. De
klassieke vorm van rabiës (sylvatische rabiës) is een zoönose waarvan wilde en
tamme hondachtigen wereldwijd de voornaamste reservoirs zijn. Vandaag zijn ook
nog andere lyssavirussen erkend en vleermuizen vormen hun reservoir. Vier ervan
zijn aanwezig in Europa: het Europese Bat Lyssavirus 1 en 2 (EBLV 1 en EBLV 2),
het Bokeloh Bat Lyssavirus (BBLV) in Duitsland en Frankrijk en het Lleida Bat Lyssavirus
(LLBV) in Spanje.
Epidemiologische situatie
België is sinds 2001 vrij van sylvatische rabiës dankzij een eliminatieprogramma
door middel van orale vaccinatie van vossen.
Er was al een vermoeden maar nog geen bevestiging van het feit dat het
rabiësvirus (EBLV-1 en EBLV-2) onder vleermuizen in België in omloop is. Dit is
dus het eerste autochtone geval van een vleermuis besmet met het rabiësvirus
vastgesteld in België.
De situatie is niet verrassend aangezien er in Europa regelmatig
gelijkaardige gevallen worden waargenomen. Tussen 2015 en 2016 zijn er in
totaal 62 positieve vleermuizen voor rabiës gemeld aan het rabiësinformatiesysteem
van de WGO door de Tsjechische Republiek (n = 1), Frankrijk (n = 6), Duitsland
(n = 33), Polen (n = 8), Spanje (n = 5), Nederland (n = 8) en het Verenigd
Koninkrijk (n = 1).
Risico voor België
Ten gevolge van dit incident heeft de Risk Assessment Group (RAG) een
risico-evaluatie uitgevoerd waaruit zij besluit dat de identificatie van de
positieve vleermuis niets verandert voor de volksgezondheid in België: het
risico is gering en blijft beperkt tot personen die met vleermuizen in contact
komen.
Het is raadzaam om vleermuizen nooit met blote handen aan te raken, zeker
niet als zij ziek lijken te zijn. In geval van een beet moet onmiddellijk een
arts worden geraadpleegd. Naast het dragen van gepaste veiligheidshandschoenen,
wordt ook preventieve vaccinatie aanbevolen voor personen die om professionele
of andere redenen vaak in contact komen met vleermuizen en voor personen die
een risicovol beroep uitoefenen (zoals boswachters, verzorgend personeel in
revalidatiecentra voor wilde dieren en chiropterologen).
